Οικογενειακή δικτατορία

Άλλοι του βάζουν 3 αστέρια, άλλοι 4, άλλοι αρκούνται σε 5 φάσκελα. Η αλήθεια είναι* ότι ο Κυνόδοντας, είναι μια αντιεξουσιαστική αλληγορία με στοιχεία μαύρης κωμωδίας και το σημαντικότερο, ότι σηματοδοτεί τη νέα εποχή του ελληνικού σινεμά. Ίσως ο λεκτικός σουρεαλισμός του Σπιρτόκουτου να έπαιξε το ρόλο κάποιου είδους προάγγελου, αλλά εκεί, ο Ράιχ ήταν κλειδωμένος στη ντουλάπα, ενώ εδώ φιγουράρει στο προσκήνιο.

Ο πατέρας-αφέντης (στέλεχος σε κάποιο εργοστάσιο!) έχει αποφασίσει μαζί με τη γυναίκα του να μεγαλώσουν τα παιδιά τους κλεισμένα μέσα στη βίλα-φυλακή. Τα παιδιά, έφηβοι πλέον, ποτέ δεν έχουν βγει από τη βίλα-φυλακή. Γνωρίζουν και βιώνουν μόνο την αλήθεια του πατέρα και της μητέρας, όπως αυτή τους έχει ειπωθεί: «Ζόμπι είναι τα μικρά κίτρινα λουλούδια», «Μουνί είναι μια λάμπα. Όταν το μουνί σβήνει το δωμάτιο βυθίζεται στο σκοτάδι» και αμέτρητα άλλα τέτοια.
Τα παιδιά διαμορφώνονται και καθορίζονται από τα όρια που θέτει ο γονιός-δικτάτορας. Ο τρόπος της ομιλίας τους θυμίζει «ρομπότ με φουστανάκι» και οι διάλογοί τους ξυπνάνε γύρω μας μνήμες από το θέατρο του παραλόγου. Το μαύρο χιούμορ εναλλάσσεται αναπάντεχα με τον τρόμο. Το σουρεαλιστικό, με το ρεαλιστικό, το οποίο δημιουργεί γέφυρες με τον έξω κόσμο και τελικά το δρόμο της ελευθερίας που καταλήγει λίγο πριν την κάρτα τέλους(;!) σε ένα μεγαλειώδες «ή».

Ο Κυνόδοντας είναι εντυπωσιακά τολμηρός και πρωτότυπος, αλλά κυρίως μορφικά και νοηματικά αρμονικός, έχοντας ως μεγάλο ατού το γεγονός ότι οι υποκριτές, όλοι ανεξαιρέτως, στηρίζουν με απόλυτη επιτυχία το όλο εγχείρημα.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι ο σκηνοθέτης τοποθετεί το σημείο ενδιαφέροντος, συχνά εκτός κάδρου. Καδράροντας το ανούσιο, το λάθος, «το ψευδές», υποστηρίζει και μέσω της μορφής, πέρα του περιεχομένου, ότι σημασία πλέον δεν έχει η αλήθεια και το σημαντικό, αλλά ποιος ορίζει το κάδρο. Ο εξουσιαστής ορίζει τα όρια. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο σκηνοθέτης.
Κι έτσι κάπως ο Λάνθιμος από το εντυπωσιακό μονόπλανο Στον καλύτερό μου φίλο, οδηγείται στον Κυνόδοντα της σπαρτιάτικης λιτότητας, στο κάδρο ψυχρός κριτής, και όχι τέλειος θεατής.
Ναι, ο σκηνοθέτης δικτάτορας.
Όπως κι ο πατέρας δικτάτορας.
Σε αυτή τη Ραϊχική μικρογραφία της κοινωνίας.
Με έμμεσα σχόλια στην προπαγάνδα, στον έλεγχο, στη διαπαιδαγώγηση των τέκνων, στη δικτατορία της ευημερία του «Θαυμαστού καινούργιου κόσμου».
Κυνόδοντας.
Δόντι.
Σκύλος.
Πιστός.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι για την Αγία Οικογένεια, που διαμορφώνει όπως Πρέπει τα τέκνα, ο σκύλος θεωρείται ζώο καλό, αγαθό, αρεστό, γιατί είναι πιστό και δουλοπρεπές.
Αντίθετα, η γάτα θεωρείται θανάσιμος κίνδυνος.
Το βραβείο στις Κάνες δεν ήταν καθόλου τυχαίο. Ο Κυνόδοντας είναι μια κινηματογραφική αλληγορία, καταδικασμένη να συμπεριληφθεί στις σημαντικότερες ταινίες του παγκόσμιου cult σινεμά.


*εδώ, ο αφέντης-κριτής είμαι εγώ


Vita Mi Barouak