Πέμπτη, Νοεμβρίου 26, 2009

Εθελουσία έξοδος στον Καιάδα

Μας λένε πως πρέπει να μειώσουν τις συντάξεις, να αυξήσουν τις εισφορές, τα όρια συνταξιοδότησης.
Με άλλα λόγια να μας κάνουν «παράφυση» έρωτα χωρίς σάλιο, γιατί έχασαν τα λεφτά των ταμείων(τα λεφτά μας) στο χρηματιστηριακό μπαρμπούτι. Και φυσικά, δεν μας ποθούνε όλους. Οι μαμάδες, οι μπαμπάδες, οι θείες και οι θείοι μας που έχουν σχετικώς σιτέψει δεν θα λάβουν μέρος στο ομαδικό σεξ. Θα τη βγάλουν ζάχαρη παρακολουθώντας με αγωνία(ομολογουμένως) από τον εξώστη. Πετώντας μας το μάννα για να επιβιώσουμε. Δυστυχώς για εμάς, τα όρνια λιγουρεύονται το πεταχτό κωλαράκι της νέας γενιάς. Το επαναστατικό υποκείμενο του Δεκέμβρη.

Κουφάλες, μπορούμε να βρούμε μόνοι μας τη λύση.
Όχι με λογιστικά τερτίπια, αλλά με κόλπα μαγικά, ρομαντικά κι ονειρεμένα.
Ας ακολουθήσουμε λοιπόν το παράδειγμα του συγγραφέα του Δικαιώματος στην Τεμπελιά.

Ο Πωλ και η Λάουρα Λαφάργκ αυτοκτόνησαν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα με ένεση υδροκυανίου. Στο σημείωμα που άφησε ο Λαφάργκ, γράφει: "Υγιής στο σώμα και το πνεύμα, αυτοκτονώ, πριν τα ανελέητα γηρατιά, που θα μου αποσπούν μία μία τις απολαύσεις και τις χαρές της ζωής και θα μου αφαιρούν τις σωματικές και πνευματικές δυνάμεις, συντρίψουν τη θέλησή μου και με κάνουν βάρος στον εαυτό μου και στους άλλους. Από χρόνια έχω υποσχεθεί στον εαυτό μου να μην περάσω τα εβδομήντα [...]

Ας επιλέξουμε, λοιπόν, όταν έρθει ώρα, αντί για τη σύνταξη, την εθελουσία έξοδο στον Καιάδα...

Vita Mi Barouak

Τρίτη, Νοεμβρίου 24, 2009

Το Ύστατο Σήμερα

Το Ύστατο Σήμερα του Χάουαρντ Μπάρκερ (σε σκηνοθεσία του Λευτέρη Βογιατζή) είναι κάτι πολύ περισσότερο από ψυχογράφημα. Πρόκειται για ένα θεατρικό δοκίμιο το οποίο ξεκινώντας από την έννοια των κακών ειδήσεων, στοχάζεται πάνω στην τέχνη της αφήγησης την οποία χρησιμοποιεί για να μας προβληματίσει πάνω στο θέμα της ατομικής και συλλογικής τραγωδίας που μπορεί να σε μετατρέψει σε σίφούνα, δολοφόνο ή να σε καταδικάσει στην αιώνια δουλεία, να σε αφήσει παθητικό και ασήμαντο.

Έργο εγκεφαλικό, στατικό, με σκηνικό που παρεμβαίνει και δυναμιτίζει την ατμόσφαιρα. Το σκοτάδι παίζει με το φως και την άλλη πλευρά του καθρέπτη, στήνει διάλογο με τη ζωή και το θάνατο, την καθημερινότητα που καταρρέει από τη μια στην άλλη στιγμή και ξαναχτίζεται ή αφήνεται στο χάος.

Οι ερμηνευτές ακροβατούν εσωτερικά. Μέσα σε ένα κουρείο. Μόνοι οι δυο τους. Ένας κουρέας. Κι ένας πελάτης που λατρεύει να φέρνει κακές ειδήσεις.

Σκηνοθ.: Λ. Βογιατζής. Ερμηνεύουν: Λ. Βογιατζής, Δ. Ήμελλος. Μετάφρ.: Τζ. Μαστοράκη. Σκην.-κοστ.: Ελ. Μανωλοπούλου. Μουσ.: Θ. Αμπατζής, Στ. Γασπαράτος. Φωτ.: Λ. Παυλόπουλος.
(Κυκλάδων 11 και Κεφαλληνίας, Κυψέλη ,2108217877)


Vita Mi Barouak

Τρίτη, Νοεμβρίου 10, 2009

Σε σχήμα κύβου

20 χρόνια από την πτώση του τείχους και τι; Στις πολύχρωμες αφίσες, στην οθόνη, ανάμεσα στις μουσικές των Fm βασιλεύουν τα παιδιά του Τιραμόλα. Η άρια φυλή. Λεπτά κορμιά, γυμνασμένοι κοιλιακοί, ύφος επιτυχημένου ηλίθιου. Φοράνε σέξι εσώρουχα, τακούνια, ταγιέρ, trendy μπουφάν, φοράνε ό,τι τους πληρώσουν.
Ποζάρουν. Χαμογελούν. Σε διαρκή επανάληψη. Ξανά και ξανά στο ρόλο του Επίκουρου, του Πλάτωνα, του Σωκράτη. Γιατί λέγε, λέγε κάτι θα μείνει.
Πρέπει να χάσω κιλά, να τεντωθώ, επειγόντως, πάνω στο κρεβάτι του Προκρούστη. Να φοράω αστραφτερά brand, να αποκτήσω ύφος.
Το αισθάνομαι, σου λέω, μέσα μου φουντώνει. 20 χρόνια μετά την πτώση του τείχους, επιτέλους γίνομαι άριος. Αν δεν με πιστεύεις, ρίξε μια ματιά στα καινούργια μου παπούτσια. Με ψήλωσαν 3 πόντους.
Οδηγώ το αστραφτερό μου αυτοκίνητο αναζητώντας, επειγόντως, την κότα που θέλει να πετάξει. Ε όχι και ποια κότα; Βρουμ, βρουμ! Σταματώ στο φανάρι. Φτύνω αγανακτισμένος εκείνους που θέλουν να καθαρίσουν το παρμπρίζ μου. Ουστ από δω βρομόσκυλα, την κότα ψάχνω!
Έτσι μπράβο. Από μακριά κι αγαπημένοι. Εγώ στο joystick, ΠΥΡ κατά βούληση, κι εσείς να φλέγεστε μες στην οθόνη. Ο καθένας στη θέση του.
Οι μετανάστες στο πεδίο βολής. Οι άνεργοι με τους άνεργους. Οι μικρομεσαίοι αργήσατε, θέση θα βρείτε μονάχα δίπλα στους μικρούς ή στους άνεργους. Ελπίζω να βλέπετε από κει.
20 χρόνια από την πτώση του τείχους.
Σιγά το τείχος...
Εγώ έχω χτίσει καλύτερο.
Σε σχήμα κύβου.
Και μέσα του έχω κλειστεί.

Vita Mi Barouak

Πέμπτη, Νοεμβρίου 05, 2009

Τα αληθινά ξαφνιάσματα της Αντίστασης.


Σημείωμα στο περιθώριο της «Ψυχής Βαθιάς».

Οι τελευταίες μέρες του εμφυλίου στους κινηματογράφους. Είναι ο Π. Βούλγαρης στην νέα του ταινία «Ψυχή Βαθιά». Στις βουνοκορφές του Γράμμου δυο αδέλφια σε απέναντι πολεμικά οχυρώματα. Εδώ δεν θα διαβάσετε μια κινηματογραφική κριτική αλλά μια καθαρά προσωπική άποψη ενός θεατή. Το ζήτημα του εμφυλίου είναι πραγματικά μεγάλο. Οι ιστορίες του, που μπορεί να σου ξετυλιχτούν άμα ασχοληθείς με το θέμα, είναι συγκλονιστικές. Ο πόλεμος έτσι και αλλιώς είναι αποκρουστικός από την φύση του και ο εμφύλιος και ο ιμπεριαλιστικός. Δυστυχώς όμως η συγκεκριμένη ταινία είναι κατασκευασμένη για να τα έχει με όλους καλά. Τι εννοώ, ο δημιουργός χρησιμοποιεί και αναδεικνύει τα συναισθηματικά στοιχεία του δράματος ώστε να συμπληρώνουν και να αποδομούν τα ιστορικά και πολιτικά στοιχειά . Και αυτό για να προβάλει την ανιστόρητη και επιφανειακή άποψη του «αλληλοσπαραγμού».

Ο σκηνοθέτης αναδεικνύει τον «συναισθηματικό παράγοντα» για να επηρεάσει τα υπόλοιπα στοιχεία τις ταινίας. Δεν είναι τυχαίο που οι κεντρικοί του ήρωες είναι αδέλφια, τα ίδια συμβολίζουν τον εμφύλιο κάτι που όμως δεν είναι ο κανόνας σε μια τέτοια διαδικασία. Δεν αμφισβητώ ότι σίγουρα και βιολογικά αδέλφια έχουν βρεθεί σε τέτοια κατάσταση και ότι η φιγούρες των μανάδων ήταν και είναι τραγικές σε αυτές τις περιπτώσεις, αλλά πραγματικά το πρόβλημα είναι άλλου.

Η ταινία είναι ιστορική αλλά έχει την ιστορία γραμμένη εκεί που δεν παίρνει. Για παράδειγμα δεν υπάρχει ούτε μια αναφορά για το πώς βρεθήκαμε στο να γίνονται αυτές οι μάχες στα βουνά! Σκεφτείτε απλά ότι οι κουρελιασμένοι αντάρτες που βλέπουμε στην ταινία πριν λίγο καιρό σαν εθελοντές του ΕΛΑΣ και του ΕΑΜ κυριαρχούσαν σε όλη την χώρα. Είχαν κατατροπώσει τον χιτλερικό στρατό και όλη η Ευρώπη μιλούσε για το μεγαλύτερη αντίσταση. Εργάτες , αγρότες, διανοούμενοι και ιδιαίτερα οι φτωχοί νεολαίοι της καθημερινότητας ύψωσαν το ανάστημα τους στην βαρβαρότητα του 2ου παγκοσμίου πολέμου, ίδια ξαφνιάσματα της φύσης. Δυστυχώς όμως ο δημιουργός παρουσιάζει το γεγονός αυτό λες και έγινε ξαφνικά χωρίς αιτία και τους αντάρτες σαν κάποια παιδάκια που δεν «ξέρουν». Αλήθεια, τι χλιαρή προσέγγιση και δεν είναι τυχαίο ότι η πιο προβληματικές ερμηνείες ήταν αυτές των ηθοποιών που έπαιζαν τους αντάρτες.

« Έλληνες να σκοτώνουν Έλληνες;» Λέει ο Θανάσης Βέγγος στην αρχή της ταινίας που πάει να παραλάβει τον νεκρό εγγονό του. Πολύ δυνατή σκηνή αλλά δεν δικαιολογεί πως φτάσαμε στον θάνατο του εγγονού που ήταν κληρωτός στον εθνικό στρατό. Ούτε μια αναφορά στην Αντίσταση, ούτε η επέμβαση των Άγγλων, ούτε ο Δεκέμβρης του ‘44 ούτε τίποτα. Φαίνονται όλα σαν να ήρθαν ξαφνικά σαν τα αμερικανικά αεροπλάνα με τις Ναπάλμ. Γιατί όλοι αυτοί που θέλουν να μας μιλήσουν για τον «αδελφοκτόνο» πόλεμο ξεχνούν ότι ο ΕΛΑΣ παρέδωσε τα όπλα του και οι ταγματασφαλίτες με τους χίτες έσφαζαν τους αντάρτες, άοπλους πια; Εύκολα ξεχνάμε το ανελέητο κυνηγητό των ανταρτών με φυλακίσεις και βασανισμούς. Είναι πραγματικά αστείες οι σκηνές που δείχνουν τους Αμερικανούς και Εθνικόφρονες Έλληνες αξιωματικούς να διαφωνούν για το πόσο οι επιθέσεις θα είναι καταστροφικές για τον αντίπαλο με τους δεύτερους να είναι πιο διστακτικοί.

Όσο και να προσπάθησε ο δημιουργός να κάνει το έργο «νεωτερικό» με διάφορα εφέ δεν το κατάφερε. Οι πολεμικές σκηνές αλά Σπήλμπεργκ για παράδειγμα είναι αδιάφορες σε σχέση με το σενάριο. Τι ακριβώς ήθελε να στηρίξει ο σεναριογράφος βάζοντας εφετζίδικες πολεμικές σκηνές για τόση ώρα; Μήπως το «μικρό» και «ιστορικά ελλιπές» σενάριο; Ακόμα και το κατά πιο πολύ εφετζίδικο παραμύθι του Γκιγιέρμο ντελ Τόρο «ο λαβύρινθος του Πάνα» μας οδηγεί στην αλήθεια της εποχής που πραγματεύεται (το τέλος του ισπανικού εμφυλίου). Σίγουρα η ταινία δεν έχει μόνο αρνητικά στοιχεία. Όσοι την έχετε δει θα απολαύσατε την καταπληκτική φωτογραφία, την μουσική του Γιάννη Αγγελάκα άλλα και την ερμηνεία κάποιον ηθοποιών όπως των παιδιών.

Η αντίσταση και ο εμφύλιος ήταν μια μεγάλη επανάσταση που δυστυχώς έχασε και καρατομήθηκε από την Ελληνική άρχουσα τάξη , την δεξιά και τους Αμερικανούς. Στα επιχειρήματα όσων πιστεύουν την θεωρία του «αλληλοσπαραγμού» υπάρχει και το «ευτυχώς δεν κέρδισαν οι αντάρτες γιατί θα είχαμε γίνει Αλβανία του Χότζα». Βλακείες, συγνώμη για την έκφραση, αλλά το κράτος και το παρακράτος της δεξιάς μαζί με τον Βασιλιά και τους Αμερικανούς ένα τέτοιο σύστημα είχαν φτιάξει!

Χιλιάδες άνθρωποι αναγκάστηκαν να φύγουν στην ανατολική Ευρώπη για να σωθούν, άλλοι τόσοι βασανιστήκαν και εξοριστήκαν στα ξερονήσια. Στην Μακρόνησο προσπάθησαν να διαλύσουν τον ανθό και την πρωτοπορία τις νεολαίας της εποχής . Ολόκληρα χωριά της ελληνικής υπαίθρου ερημώθηκαν με αίτιο την πείνα και τις διώξεις, με τους κατοίκους τους να πηγαίνουν στα ορυχεία του Βελγίου και στα εργοστάσια την Γερμανίας. Χιλιάδες αριστεροί να μην μπορούν να βρουν δουλειά και ακόμα να υπάρχουν άνθρωποι που ζούσαν στην παρανομία για πολλά χρόνια. Η χωροφυλακή και η ασφάλεια να κατασκοπεύει έξω από τα σπίτια των ανθρώπων και να δέρνει μέσα στα τμήματα. Η Φρειδερίκη να έχει αρχίσει το παιδομάζωμα… Κάπως έτσι μοιάζουν και οι περιγραφές για την Αλβανία του Χότζα από μετανάστες που έχουν έρθει από εκεί.

Τι θα γινόταν όμως αν επικρατούσαν οι αντάρτες; Αυτό είναι μια άλλη συζήτηση που πρέπει να συνεχιστεί. Ιδιαίτερα μετά τον Δεκέμβρη του 08 που κάποια παιδιά (σαν αυτά του έργου) ξανακάλυψαν τα οδοφράγματα και το να πετάνε πέτρες στους «συνομήλικους μπάτσους». Θα πρότεινα πρώτα όμως κάποιος να διαβάσει τον λόγο του Άρη Βελουχιώτη στην Λαμία στης 29 Οκτωβρίου 1944, θα μάθει πολλά για τις προθέσεις της μέγιστης και ηρωικής γενιάς της Αντίστασης.


Photo.Εικαστική απεικόνιση (κριτικός ρεαλισμός) της φωτογραφίας με τα κομμένα κεφάλια ανταρτών στον εμφύλιο. Ο δημιουργος είναι ο ζωγράφος Δημήτρης Περδικήδης που ήταν και αυτός αντάρτης και αναγκάστηκε να φυγει στο εξωτερικό την εποχή εκείνη στην αρχή στην Γαλλία και μετά Ισπανία.


al.barouak



Δευτέρα, Νοεμβρίου 02, 2009

Η Ψυχή Βαθιά ήταν άψυχη;



Στους διαδρόμους του Περισσού η Αλέκα, η Λιάνα και η υπόλοιπη παλιοπαρέα έχουν βγάλει τα αριστερόμετρα και μετρούν κατά πόσο η τελευταία ταινία του Παντελή Βούλγαρη πληροί τις προδιαγραφές RED ISO. Το κακό είναι ότι στο σύνολό της, σχεδόν, η δημοσιογραφία (και όχι μόνο) λειτούργησε αναλόγως, αδιαφορώντας για κάτι βασικό. Ότι η Ψυχή Βαθιά είναι έργο τέχνης και όχι ιστορική μαρτυρία.
Πρωταγωνιστές στο στόρι είναι δυο αδέρφια που πολεμούν σε αντίπαλα στρατόπεδα κατά τη διάρκεια του τελικού ξεκαθαρίσματος του εμφυλίου, μεταξύ των ανταρτών και του στρατού. Παρακολουθούμε, λοιπόν, το ανθρωπιστικό δράμα των τελευταίων ημερών στο Γράμμο.
Σε επίπεδο σεναρίου, η ιστορία δεν αποτυπώνεται δυναμικά, παρά τις εντυπωσιακές εκρήξεις του γαρνιρίσματος. Στην προσπάθεια του σεναριογράφου να κρατήσει ίσες αποστάσεις και να προβάλει ανθρωπιστικά και αντιπολεμικά μηνύματα, είπε μισές αλήθειες. Γεγονός μάλλον αναπόφευκτο, δεδομένου των προθέσεών του. Επίσης, χρησιμοποίησε ατάκες-σύμβολα που δεν ταίριαξαν με τη ρεαλιστική κινηματογράφηση.
Από τεχνικής άποψης η Ψυχή Βαθιά είναι σχεδόν άρτια (για τα ελληνικά δεδομένα) Ρεαλιστικές τεχνικές κινηματογράφησης, εντυπωσιακοί ήχοι κι εκρήξεις, ταιριαστή μουσική και πειστικότατη φωτογραφία με background πανέμορφα βουκολικά τοπία.

Ο κινηματογράφος, όμως δεν είναι μόνο τεχνική, είναι και ψυχή (και μάλιστα βαθιά!) Εφόσον, λοιπόν ο Βούλγαρης στήριξε το εγχείρημά του στον συναισθηματισμό του σεναρίου, θα έπρεπε να προετοιμάσει κατάλληλα και τους υποκριτές. Δυστυχώς, όμως, ο σκηνοθέτης (ίσως γιατί επέμεινε υπερβολικά στην τεχνική αρτιότητα) άφησε σε δεύτερη μοίρα τις ψυχές των πρωταγωνιστών του.

Οι ηθοποιοί βαφτίστηκαν αντάρτες, αδέρφια, μάνα, αλλά στην ουσία δεν το βίωσαν και γι’ αυτό δεν το υποκρίθηκαν σωστά, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Και έτσι κάπως: Οι ματιές που ανταλλάσσουν τα αδέρφια δεν είναι αδερφικές. Η φωνή της μάνας απλά μιμείται τη φωνή της μάνας, σαν ανάγνωση σε κάποιο casting. Οι ατάκες τους αχρωμάτιστες, φαντάζουν μηχανικά φτιαγμένες.
Αναπόφευκτα, λοιπόν, οι ψυχές των πρωταγωνιστών έμειναν έξω απ’ το κάδρο, με αποτέλεσμα η Ψυχή Βαθιά να καταντήσει άψυχη.

Vita Mi Barouak